Punctuele Italianen en de Scoppio del Carro

Italianen komen structureel te laat. Zeker als je ze vergelijkt met de punctuele Nederlanders. Een afgesproken tijd is voor hen meer een richtlijn. Een voorbeeld; als ik met iemand afspreek om iets voor mijn stage te bespreken kan ik ervan uitgaan dat er op de afgesproken tijd niemand is. Nou, iets vóór de afgesproken tijd dan, want ik ben altijd te vroeg. Verbaasd kijk ik het museum rond. Toeristen te over, maar medewerkers? Misschien zijn ze nog aan het lunchen, of koffiepauze aan het houden, of zijn ze er gewoon een dagje niet. Allemaal. Prima toch? Wat verwacht je dan ook van het land van Dolce far niente (het zalige nietsdoen) en Piano, piano! (Rustig, rustig!) Het is een soort Limburgs kwartiertje, maar dan Italiaans en een paar uur langer. Ingeburgerd als wij zijn gingen we (ik en de andere drie studentes van het NIKI) dan ook op ons dooie gemak nét iets te laat richting het centro storico op weg naar de Scoppio del Carro. Vanaf het Nederlands Instituut toch een kilometer of drie lopen, maar het is Italië dus we hebben alle tijd. Tot we net voorbij de Ponte Vecchio ineens een knal horen, en dan nog een. Het zal toch niet...?

Op paaszondag wordt in Florence het volksfeest Scoppio del Carro gevierd, de explosie van de kar. Het evenement vindt zijn oorsprong bij de kruistochten waar de Florentijnse voorman Pazzino de' Pazzi in 1099 als eerste erin slaagde de Christelijke vlag te hijsen op de torens van Jeruzalem. Voor zijn moed werd hij beloond met enkele vuurstenen van il Santo Sepolcro, het Heilige Graf van Jeruzalem, en terug in Florence gebruikte de bisschop deze stenen bij de viering van de heilige zaterdag als ontsteker voor het heilige vuur. Voor de familie De'Pazzi een reden om jaarlijks een Carro di Fuoco te ontsteken met de stenen. In de vijftiende eeuw ontstond de traditie in zijn huidige vorm en sindsdien wordt jaarlijks op eerste paasdag 's ochtends de brindellone (een kar) door twee witte ossen voortgetrokken van de Porta a Prato naar de Piazza del Duomo. Bij de Dom verbindt men met een ijzerdraad de kar met het altaar. Hierop is een columbina (duif) gemonteerd om met een brandende lont naar de kar af te dalen. Na de mis wordt door de aartsbisschop de lont aangestoken en vertrekt de duif richting kar, waardoor hierop een groot vuurwerk ontstoken wordt. Als de ceremonie voorspoedig verloopt, betekent dit ook een voorspoedig jaar voor de Florentijnen!

Een indrukwekkend schouwspel moet het zijn geweest en graag had ik hier een fotoverslag geplaatst. Maar zo heeft het niet mogen zijn. Bij de eerste knallen renden we snel door naar het Piazza, waar zich al een grote menigte verzameld had. En de kar? Die stond mooi verscholen tussen de Dom en het Baptisterium, ver uit het zicht voor de meeste bezoekers. Gelukkig konden we wel nog genieten van het vuurwerk, voor zover dat dan zichtbaar is op klaarlichte dag, en van de stoet die na de ceremonie de stad door trok. Op weg naar de Dom werd de kar namelijk gevolgd door honderdvijftig soldaten, musici, edele heren en -dames en vaandeldragers die graag een mooie show opvoerden voor het aanwezige publiek. Een stoet die ook na het evenement weer door de stad trok en die voor ons mediëvisten en renaissancisten natuurlijk de hemel op aarde is; een half uur lange optocht met historische kostuums en vaandels. Een waar schouwspel dat we niet hadden willen missen. Het is misschien de enige keer dat we het zullen meemaken, maar de Italianen die altijd met trots te laat zijn volgden op de minuut hun schema. En wij? Volgend jaar weer een kans om de Scoppio te zien. En voortaan zijn wij weer Hollands op tijd!

 © alle foto's door Aniek Rooderkerken